İspanyollar çağlar boyunca yaşanan göçler, savaşlar, keşifler sonucunda zengin bir mutfağa sahip olmuşlar ve coğrafi konumlarından dolayı çeşitli mutfakları sentez haline getirmişlerdir.İspanya'ya verimli toprakları ve zengin kaynaklarından dolayı önce Fenikeliler ve Yunanlar sonrasında da Romalılar gelmiştir. Daha sonra gelen Araplar özellikle Endülüs bölgesine kendi yemek adetlerini , pişirme tekniklerini getirmişler ve İspanyol mutfağı ile Orta Doğu mutfağının sentez haline gelmesini sağlamışlardır.Sonrasında Akdeniz'den okyanusa açılan İspanyollar Amerika kıtasının Orta ve Güney kısmını işgal etmişler ve bu bölgede kullanılan ama Avrupalıların bilmediği mısır,patates,domates,kırmızı biber, kabak, vanilya,çikolata, çeşitli fasülye türleri ile tanışmışlar ve bu ürün çeşitlerini Avrupa’ya getirerek hem Avrupa’daki ürün çeşitliliğini arttırmışlar hem de kendi kültürleri ile Orta ve Güney Amerika kültürünü sentezleyip kendi mutfaklarında kullanmışlardır.
Tapas
İspanyol yaşam tarzıyla harmanlanan yemek kültürü tat olarak bize uzak olmasa da gelenekler açısından bir hayli uzak.İspanyollar güne sabahın erken saatlerinde yaptıkları hafif kahvaltı ile başlarlar.Bu öğünde genelde kızarmış ekmeğin üstüne zeytinyağı sürülerek tüketiliyor.Daha sonra öğlene doğru ikinci bir kahvaltı yapıyorlar.İkinci kahvaltıda ise meyve suyu ya da kahve ile beraber çeşitli sandviçlerle ‘Tortula a la Espanola’ denilen patatesli omlet yeniyor.Öğlen 1 gibi ‘Tapas’ denen küçük meze ve kanepeler yiyen İspanyollar öğle yemeklerini 3 gibi yiyorlar.Akşamüstü çay ve bisküviyle ara öğünlerine devam edip akşam yemeğinden önce yine tapaslardan yiyip gece 10-11 civarında bol sohbetli uzun akşam yemeklerine geçiyorlar.
Tapas
Gazpacho
İspanya
coğrafi olarak büyük bir ülke olduğu için yemekler de o bölgede yetişen veya
olan ürüne göre değişir.İç kesimlerde buğday ,kıyılarda ise deniz ürünleri ve
balık vardır.Yemekleri bölgeden bölgeye değişse de yemek yeme kültürleri genellikle
her bölgede aynıdır.Katalonya’da meyveler ile birlikte hazırlanıp sunulan beyaz
ve kırmızı et yemekleri, Basque’de balık yemekleri ve çorbaları, Asturias’ta
‘Fabada’ denen ünlü fasülye yemekleri, Galiçya’daki börekler ise bize İspanyol
mutfağının ne denli zengin olduğunu gösterir. Zeytinyağı ,bal ,badem ,yumurta
sarısı ,domates ,zeytin ,patates ,sarımsak ,limon
bu mutfağın vazgeçilmez ürünleri olup çoğu sosta ve yemekte bunlardan
herhangi birini veya birkaçını birarada görmeniz mümkün.
Paella
Fabada
İspanyol
mutfağı denince elbette ki akla ilk olarak ‘Paella’ geliyor.Valensiya kökenli
olan İtalyanların risottosuna benzeyen pilav olan paella aslında Katalanca’da
bu pilavın piştiği iki kulplu büyük tavadır.Zamanla bu yemek pişirildiği
tavanın adını almıştır ve bu yüzden tavanın ismi değişmiştir. Safran ve pirinç
değişmeyen temel malzemeleri olup içine kabak,havuç,kırmızı ve beyaz et, biber,
deniz mahsülleri gibi istenilen her türlü malzemeden hazırlanabilir.Hatta
Barselona’da mürekkep balığının mürekkebi sos olarak kullanılarak siyah renkte paella dahi yapılmaktadır.Bunun dışında İspanyolların yaşam biçimi olmuş lezzetli tapaslar da dünyada tanınan önemli lezzetlerden biri. Bunlar 'Tasca' adı verilen restoran&barlarda sunulan mezeler ve kanepelerdir.Eskiden İspanyollar ünlü şarapları sherrye sinek kaçmaması için bardakların üzerlerini 'tapas' adını verdikleri ekmek dilimleriyle kapatıp alkolü de aç karnına almamak için bu tapasları yerlermiş.Bu da sonrasında onların kültürüne dönüşmüş ve yüzlerce çeşit soğuk ve sıcak tapasları olmuş. Çoğu zaman ara öğün yerine geçen tapaslar zaman zaman akşam yemeği yerine de yeniyor.Bu minik lezzetler peynirli,jambonlu,etli,deniz ürünlü , yumurtalı ,sebzeli olarak yapılıp küçük toprak tabaklarda sunulur ve çoğu zaman elden ele geçirilerek ya da kürdanla alınıp yenir.Bu lezzete çoğu zaman 'Sherry' eşlik eder.Sherrynin anavatanı Endülüs'ün güneyinde yer alan Jerez de la Frontcra bölgesidir.Tüm dünyada sevilerek tüketilen sherrynin 4 çeşidi vardır.Koyu ve tatlı olanı Cream,koyu ve daha ağdalı olanı Amontillado,hafif tatlı ve koyu sarı olanı Oloroso,açık renli ve sek olanı ise Fino'dur.Son olarak tanıtmak istediğim tat ise 'Gazpacho'.Adı 'ıslatılmış ekmek' anlamına gelen Arapça bir sözcükten türetilen Gazpacho , sık tüketilen bir tür soğuk çorba olup özellikle Endülüs bölgesinde yaygındır.Adının ıslatılmış ekmekten türetilmesinin sebebi ise bu çorbanın ekmek kırıntılarıyla koyulaştırılmasıdır.En sık yapılanı domates, sarımsak,sirke, zeytinyağı,soğan,salatalık,ekmek içi ve yeşil biberden oluşup yağda kızartılmış ekmek parçaları,katı yumurta ve sebzeler ile servis edilir.Bal ve bademin çok kullanıldığı İspanyol tatlıları ise rap mutfağının etkisi altında kalmış.
Sherry
Paella
Eğer İstanbul'da yaşayıp hala İspanyol mutfağını tatmamışsanız The Bite, Que Tal, Gozo Tapas, La Mancha , Pep Tapas , Tascas Tapas , Venta Del Toro, Lilu gibi restoranların birine giderek deneyebilirsiniz.Son derece farklı kültürleri ve lezzetleri bir arada barındıran bu mutfak, fırsatını bulursanız gerçekten denemeye değer.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder